Papağan Sahibi Olurken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yeni bir papağan almaya karar verdiniz. Öncelikle şunu çok iyi bilmeliyiz: Uzun bir birlikteliğin başındasınız. Bu nedenle papağan sahibi olmanın olumlu ve olumsuz yönlerini çok iyi irdelemeniz gerekir. Hala daha papağan benim için uygun bir canlı diyorsanız, aşağıda belirtilen kurallara dikkat ederek, sağlıklı bir papağan sahibi olabilirsiniz.
Sağlıklı bir papağan çevresi ile ilgilidir. Bakışları canlıdır. Arada tüylerini gagasıyla düzeltir. Genelde hareketlidir. Dinlenme sürecinde ise tüyleri hafif kabarık, tek ayak üzerinde tünemiş pozisyondadır. Sesli uyaranlara cevap verir. Hasta papağanlar ise çevresi ile ilgisiz, tüyleri kabarık, iki ayak üzerinde tünemiş ve uyaranlara ilgisizdir.
Tüyler parlak, yolunmamış, canlı ve düzgün olmalıdır. Başında yer yer tüysüz alanlar ve vücudundaki düzgün sıralı tüyler arasında, bodur tüyler bulunmamalıdır. Tüylerin görünüşü birçok hastalık açısından önemli bir göstergedir.
Burun delikleri normal genişlikte, eşit boyda ve temiz olmalıdır. Tıkanıklık ve akıntı bulunmamalıdır.
Sağlıklı bir kuşun nefes almasına dikkat edildiğinde; soluk aralıkları eşit, düzenli ve zorlamasızdır. Solunumu, kuyruk hareketlerinin takibi ile yapılabilir. Problemli durumlarda, göğüs kafesi ve kuyruk, soluk alıp vermede normalin üzerinde hareketlidir.
Beslenme durumunun değerlendirilmesinde kilo kaybının olup olmadığı sağlıklı görünüm yanında, göğüs kafesi çevresindeki kısım elle yoklanıp kaburgaların ele gelip gelmediği kontrol edilerek de anlaşılabilir.
Dışkılama bölgesi ve dışkısı da kontrol edilmelidir. Dışkının sulu ve köpüklü olması, uzayarak düşmesi ve belirli bir süre kurumaması hastalık göstergesidir. Soğuğa ve hava akımına maruz kalmış kuşlarda da benzer belirtiler olur.
Gözler parlak ve temiz olmalı, enfeksiyonun belirtisi olan şişlik ve iltihabi akıntı bulunmamalıdır.
Parmaklar ve tırnaklar da kontrol edilmelidir. Papağanlar genel olarak iki parmak önde, iki parmak arkada tutunarak tünerler. Parmak deformiteleri tüneme ve çiftleşme sorunlarına yol açar. Büyük papağanlar pençelerini el gibi kullanır, özellikle kabuklu besin maddelerinin kabuklarını açarak beslenirler.
Ayaklarına bakarak papağanın yaşı hakkında fikir sahibi olunabilir. Genç papağanların ayakları küçük ve daha az pürüzlü iken, yaşı ilerleyen papağanların ayakları büyüktür, pullanmalar görülür ve pullu alanlar yer yer kalkmıştır.
İdeal olanı, elde yetişmiş yavru bir papağanı alarak eğitimini kendinizin vermesidir. Yaşlı, doğadan yakalama papağanların, kafesten önceki yaşantılarında belirli bir sosyal yaşantıları ve alışkanlıkları vardır. Kişiliklerine yerleşmiş olan bu alışkanlıkları değiştirmek ve papağanın kafes hayatına uyum sağlaması oldukça güç olacaktır. Avcılar tarafından yakalanan papağanların insanlara olan güvenini kazanması aylarınızı alabilir.
Karar verirken acele etmeyiniz. Sağlıklı ve doğru karar vermek için kendinize zaman tanıyınız. Bu süre 5-7 gün olabilir. Mümkünse belirli aralıklarla papağanı ziyaret ederek, önemli bir problemin olup olmadığını gözlemleyiniz. Normalde ithal kuşlar, toptancıda geçirecekleri 30 günlük karantina süresinden sonra satış yerlerinde sergilenmeye başlarlar. Genellikle bu kurala uyulmadığı ve yem yiyen kuşlar hemen piyasaya gönderildiği için,
acele ederseniz sağlıksız bir papağan alma olasılığınız yüksektir.
Satın alacağınız papağanın yeni yakalanmış yabani bir kuş mu, yoksa elde yetiştirme bir yavru mu veya başka biri tarafından daha önce satın alınarak belirli bir süredir bakılan evcil bir papağan mı olduğunu anlamanın bazı püf noktaları vardır. Yabani papağanlar kafeste geçirmiş oldukları süre ile değişmekle beraber, yanına yaklaşıldığında boynunu size doğru uzatarak tüylerini kabartır ve hoş olmayan, hırlamaya benzer kötü bir ses çıkarırlar, veya sizden kaçarlar. Onu evcilleştirmek için uzun bir zamana ve sabra ihtiyacınız olacaktır. Bu papağanların fiyatı en ucuzdur.
Elde yetişmiş yavrular ile başkası tarafından evcilleştirilmiş erişkin papağanlarda, yanına yaklaşınca hırlama yoktur. Yavaş hareket ettiğinizde sizden kaçmazlar ve hatta başını kafesin tellerine doğru eğerek kafasını okşamanızı isterler. Bu durum, papağanın insanlara güven duyduğunun bir göstergesidir. Bu papağanlar daha kısa sürede ve daha az bir emekle, size rahatlıkla uyum sağlarlar. Daha kıymetli olan bu papağanların fiyatları da yüksektir. Konuşması ve kelime dağarcığının fazlalığına paralel olarak fiyatı da artacaktır.
Alacağınız papağanın konuştuğuna kulağınızla duymadan inanmayınız. Fakat papağanlar canlı birer yaratık oldukları için, her istenildiğinde konuşmazlar. Özellikle gri papağanlar, yeteneklerini yabancılara göstermede son derece isteksizdirler. İçe dönük karakterleriyle, uzun süre ilgi odağı olmaktan hoşlanmazlar. Zorlama olmazsa bir süre sonra kendiliğinden konuşmaya başlarlar. Bu nedenle ona biraz zaman tanımalısınız.
Hangi türü seçerseniz seçin, önemli olan alacağınız papağana ısınmanızdır. Unutmayınız ki onunla uzun yıllar geçireceksiniz.
Satın aldığınız papağanı yeni yerine aktarırken elle tutmadan kafesini yanına getirerek kuşun kendisinin yeni yerine geçmesini sağlayınız. Aktarım tamamlandıktan sonra kafesin etrafını gazete ile sarınız ve eve bu şekilde götürünüz. Böylece papağanı hem hava akımından korumuş olur hem de ürkütmeden eve gelmesini sağlarsınız.

Dr. Ali Osman Şekercioğlu